هلند؛ نسخه تعدیل شده ایمنی جمعی | کنترل هوشمند تردد

هلند مانند بریتانیا و سوئد از طرح هوشمند منع عبور و مرور استفاده کرد اما این الگو وضعیتی خاص برای این کشور رقم زد.

به گزارش همشهری آنلاین، در مجموعه گزارش‌هایی که توسط دکتر نیما فاتح و دامون فاضلی ترجمه و در اختیار همشهری آنلاین قرار گرفته است، مجموعه‌ای از تجارب کشورهای مختلف در مقابله با کرونا را منتشر کردیم که در آن به نقاط قوت و ضعف این شیوه‌ها اشاره شده بود.

هدف از ترجمه و انتشار این مطالب آشناسازی مخاطبان و مسئولان با تجربیات دیگران است. تجربیاتی که می‌توان از آنها درس گرفت. در این یادداشت استراتژی هلند به بحث گذاشته شده است. در انتهای این گزارش می‌توانید مجموعه منتشر شده در این رابطه را ببینید.

این گزارش با عنوان "هلند، نسخه‌ تعدیل‌یافته‌ ایمنی جمعی: طرح هوشمند منع تردد" توسط آنا هولیگان نوشته شده و بی‌بی‌سی نیوز آن را در تاریخ ۵ آوریل ۲۰۲۰ (۱۷ فروردین) منتشتر کرده است.

***

هلند کوشیده است استراتژی ’طرح هوشمند منع عبورـ‌وـ‌مرور‘ را درپیش‌بگیرد ولی عفونت به‌سرعت در حال گسترش است و این کشور یکی بالاترین نرخ‌های کُشندگی را در این پاندمی دارد.

هلند به عدم‌نمایش همبستگی با کشورهای جنوب اروپا، که به سخت‌ترین شکل ممکن از کروناویروس ضربه خورده‌اند، نیز متهم شده است.

بنابراین این پرسش مطرح است که هلند در پی دستیابی به چه چیزی است و نسبت به ایتالیای مصیب‌زده چطور واکنش نشان داده است که مایه‌ی اعتراض مردم آن شده است؟

طرح هوشمند منع عبور و ‌مرور چیست؟

هلند جزو معدود کشورهایی است که از همان آغاز ایده‌ی بحث‌انگیز ایمنی گروهی یا جمعی را آشکارا پذیرفته است. یک متخصص هلندی بهداشت جهانی این رویکرد را خونسردانه و حسابگرانه توصیف می‌کند.

دولت هلند که از اقدامات سختگیرانه‌ترِ دولت‌های همسایه‌اش پرهیز کرده است، استراتژی منع ’هوشمند‘ یا ’هدفمندِ‘ عبور و مرور را دنبال کرده است. هلند می‌خواهد هزینه‌های اجتماعی، اقتصادی و روانیِ جداسازی اجتماعی را تعدیل کند و بتواند بازگشت نهایی به وضعیت عادی را هرچه‌بیشتر مدیریت کند.

گلفروشی، ابزار و یراق‌فروشی، فروشگاه‌های مواد غذایی کمیاب و گران، نانوایی‌ها و اسباب‌بازی‌فروشی‌های محله‌ی ما هنوز هم مشغول کسب‌وکارند. پوسترهای روی درودیوار و نوارچسب‌های کف زمین مردم را به حفظ فاصله‌ی بین خودشان ترغیب می‌کنند. آن‌هایی که پای دخل هستند دستکش جراحی می‌پوشند.

فقط آن کسب‌وکارهایی که مستلزم تماس فیزیکی‌اند، نظیر آرایشگاه‌ها، سالن‌های زیبایی و روسپی‌خانه‌ها، مجبور شده‌اند دست از فعالیت بکشند.

مدارس، مهدکودک‌ها و دانشگاه‌ها، دست‌کم، تا ۲۸ آوریل تعطیل است. رستوران‌ها، بارها و حشیش‌خانه‌ها بسته است، هرچند به نظر می‌رسد که کاسبی‌شان در شکل ’بخر و ببر‘ کماکان روتق دارد.

دکتر لوییس فان اسشایک از مؤسسه‌ی روابط بین‌الملل کلین‌جِندائل می‌گوید: ’ما فکر می‌کنیم آدم‌های خونسرد و آرامی هستیم. نمی‌خواهیم واکنشی زیاده‌ازحد بروز دهیم و همه را در خانه‌های‌شان حبس کنیم. در کشور ما جدا نگه‌داشتن نسل‌ها (حفاظت از کهنسالان پرخطر) کار ساده‌تری است چون پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها با بچه‌های‌شان در یک خانه زندگی نمی‌کنند‘.

به مردم توصیه شده در خانه بمانند، ولی شما اگر نتوانید از خانه کار کنید یا مجبور باشید که برای به‌چنگ‌آوردن خواروبار یا نفسی‌تازه‌کردن بیرون بروید، مادام که فاصله‌ی اجتماعی ۱.۵ متری را رعایت کنید، می‌توانید همه‌ی این کارها را انجام دهید.

این باعث می‌شود چنین به‌نظربرسد که هلندی‌ها مردمانی مطیع و فرمانبردارند. نتایج پیمایشی حاکی از آن است که ۹۹ درصد از مردم هلند این فاصله را رعایت کرده‌اند و ۹۳ درصدشان حتی‌الامکان در خانه مانده‌اند.

مارک روتّه، نخست‌وزیر، هلند را ’کشوری عاقل‌وبالغ‘ توصیف کرد. او روز جمعه گفت: ’آنچه از اطراف‌ام می‌شنوم این است که مردم خوشحال‌اند که با آن‌ها همچون افرادی بالغ رفتار می‌شود، نه مثل کودکان‘.

گاهی اوقات منع عبورـ‌وـ‌مرور اصلاً به چشم نمی‌آید. شهرها ممکن است آرام‌تر باشند، ولی کودکان هنوز هم مشغول بازی‌کردن در پارک‌ها هستند و نوجوان‌ها نیز دوشادوش همدیگر دوچرخه‌سواری می‌کنند.

هلند، در مسیر ایمنی جمعی، چطور از بریتانیا فراتر رفت

وقتی رییس مشاوران علمی دولت بریتانیا از طرحی برای توسعه‌ی ایمنی وسیع در سراسر جمعیت پرده برداشت و پژوهشگران فاش کردند که این طرح می‌تواند به قیمت مرگ ۲۵۰ هزار نفر تمام شود، سپس دولت مجبور شد شیوه‌اش را تغییر دهد.

این که اجازه دهید ویروسی کُشنده در بین جامعه گسترش یابد تا سطحی از ایمنی ایجاد شود، تلویحاً به معنای پذیرش مرگ مردم خواهد بود.

دولت هلند هم در آغازْ این طرح را پذیرفت، ولی سپس آن را به‌عنوان یک هدف جانبی مفید، نه هدف اصلی، از نو ارائه کرد.

۱۶ مارس نخست‌وزیر طی نطقی تلویزیونی در برابر ملت کلیات رویکردش را بیان کرد. او گفت: ’ما می‌توانیم گسترش ویروس را به تأخیر بیندازیم و همزمان به شیوه‌یی مهارشده ایمنی را در سطح جمعیت ایجاد کنیم. باید بدانیم که کارِ ایجاد ایمنی گروهی ممکن است ماه‌ها، یا حتی بیشتر، طول بکشد و در این فاصله‌ی زمانی باید از مردم در برابر خطرات بزرگ‌تر حتی‌الامکان محافظت کنیم‘.

پروفسور کلائز دو وری‌سه، از دانشگاه آمستردام، عقیده دارد دولت بریتانیا تمهیداتِ چنین سیاستی را برقرار نکرد: ’آن‌ها مردم را ترسان‌ولرزان به امان خدا رها کردند. مردم احساس می‌کردند جزئی از تجربه‌ی اجتماعی عجیب‌وغریبی‌اند و موش آزمایشگاهی شده‌اند‘.
این رویکرد مؤثر واقع می‌شود؟

سازمان بهداشت عمومی هلند (RIVM) پژوهشی راه‌انداخته تا ببیند پادتن‌هایی که به هنگام ابتلای افراد به این ویروس در بدن‌شان ساخته می‌شود، در جلوگیری از ابتلای مجدد چقدر مؤثر باقی می‌ماند.

پروفسور آئورا تایمن از RIVM به بی‌بی‌سی گفت: ’این به نوعی مثل درست‌کردن واکسنی در درون شماست، از طریق در معرض ویروس قرارگرفتن و تولید پادتن‌های طبیعی در بدن شما و تبدیل آن به نوعی واکسن که وجود ندارد‘.

او تأکید کرد آن‌ها هنوز هم هر کاری بتوانند می‌کنند تا از سرعت انتقال کووید-۱۹، برای ’هموارکردن منحنی‘، بکاهند.

میزان مرگ‌ومیر ناشی از کووید-۱۹ در هلند

آمار مرگ و میر گزارش شده ۱ز ۱۶ مارس تا ۴ آوریل- منبع:RIVM

مسئله این است که شمار میزان مرگ‌ومیر کووید-۱۹ در هلند برای کشوری ۱۷.۲ میلیون نفری نسبتاً بالا به‌نظرمی‌رسد. ولی در بلژیک، همسایه‌ی هلند، که جمعیت کمتری دارد و منع عبورـ‌وـ‌مرور شدیدتری در آن برقرار است، هم این رقم بالاست.

به عقیده‌ی پروفسور تایمن رقم بالایِ مرگ‌ومیر هلند نتیجه‌ی گزارش‌گیری مؤثر و جامع است: ’ما نظام گزارش‌گیری خوبی برای افرادی که مبتلا شده‌اند، آن‌هایی که در بیمارستان بستری شده‌اند و نیز برای گزارش موارد مرگ داریم‘.

واقعیت افزایش مرگ‌ومیرها

هلند در آستانه‌ی نقطه‌ی اوج بحران است که پیش‌بینی می‌شود زمان آن دو هفته‌ی آینده باشد (با ۱۷۵ مرگ طی بیست‌وچهار ساعت)؛ در نتیجه دولت می‌کوشد تا ظرفیت بیمارستان‌ها را افزایش دهد. ۱۶۵۰ نفر از زمان شروع بحران مُرده‌اند و بیش از ۶۶۰۰ نفر در بیمارستان‌ها پذیرش شده‌اند.

برای آزادکردن تخت‌ها بعضی بیماران به آلمان منتقل شده‌اند و سالن موسیقی اهوی روتردام، که قرار بود میزبان یوروویژن ۲۰۲۰ باشد، هم بناست به بخش اورژانس بدل شود.

طرح‌هایی برای چهاربرابرکردن تعداد تست‌های تشخیص وجود دارد و کارگران بخش درمان هم که مستقیماً درگیر معالجه‌ی بیماران کرونایی نیستند بررسی می‌شوند.

ولی بدبیاری‌هایی هم وجود داشته است. وقتی کشتی چینی حامل ۱ میلون ماسک در هلند پهلو گرفت، معلوم شد ماسک‌ها معیوب‌اند؛ دولت مجبور شد همه‌ی آنها را پس‌بفرستد.

کمبود تجهیزات حفاظتی شخصی (PPE) هم وجود دارد؛ در نتیجه، در دلفت، دانشجویان مشغول کار بر روی تغییر لوله‌های تنفس شنا به ماسک‌های جراحی هستند و هنرمند محلی، اسپیس فنتاستیک، مشغول جمع‌آوری پارچه‌های اهدایی و راه‌اندازی لژیونی از داوطلبانی است که برای آن‌هایی که در خط مقدم‌ مبارزه یا کروناویروس هستند، ماسک می‌دوزند.

هلندی‌ها چطور ایتالیایی‌ها را از کوره به‌دربُردند

هلندی عمدتاً هوادار اروپا هستند، در نتیجه وقتی چند تن از ایتالیایی‌های مشهور طی نامه‌یی به روزنامه‌یی آلمانی آن‌ها را بابت ’فقدان اخلاق و همدلی در همه‌ی جنبه‌ها‘ تقبیح کردند، از این کلمات رنجیده‌خاطر شدند.

آلمان و هلند مخالفان اصلی کاستن از فشارهای مالی دولت‌های جنوب اروپا، از طریق انتشار ’اوراق قرضه‌ی کرونا‘، هستند.

رِمکو فان دی پاس، مربی دانشگاه مستریخت، می‌گوید هلند و آلمان کمتر از آنچه به اتحادیه‌ی اروپا می‌پردازند از آن برمی‌دارند، ولی مقدر بود این رویکرد ’خساست‌آمیز و خودخواهانه‘ی هلند نتیجه‌ی معکوسی به‌باربیاورد. علاوه‌براین، این رویکردْ عبث به‌نظرمی‌رسید.

رییس سابق بانک ملی هلند، نووت وِلکین، صراحتاً این نکته را بیان می‌کند: ’اگر کل جنوب [کشورهای جنوب اروپا. م.] فروبپاشد، شمال ثروتمندی هم وجود نخواهد داشت‘.

پروفسور کلائز دو وری‌سه می‌گوید هلند به‌واسطه‌ی خریدن صادرات سایر کشورهای اروپایی به آن‌ها متکی است: ’ما منافع مشترکی داریم که به‌لحاظ اقتصادی از آن منتفع‌ایم به نحوی که جایگاه مستحکم هلند و اروپا را حفظ می‌کند‘.

وزیر مالی هلند بالاخره اعتراف کرد که واکنش نخستین هلند همدلانه نبوده است. نخست‌وزیر روته پیشنهاد کرد اتحادیه‌ی اروپا یک کمک مالی اضطراری برای پوشش هزینه‌های پزشکی فوریِ این بحران، به همراه سایر کشورهای عضو، اختصاص دهد: ’این کمک مالی باید نه در قالب وام یا ضمانت که به عنوان هدیه‌یی به کشورهایی که نیازمندند، باشد‘. آنها بالاخره مجبور به این کار شدند و به آن تن دادند.

دکتر فان دو پاس به من گفت: ’هلند از اتحادیه‌ی اروپا از نیروی کار و بازار آزادش و تحرک‌اش، فوق‌العاده منتفع شده است‘.

اما ایده‌ی طرح هوشمند منع عبورـ‌وـ‌مرور، بر اساس ارقام و شواهدِ به‌دست‌آمده، بسیار متفاوت از رویکرد سخت‌گیرانه‌تر بلژیک، در همسایگی هلند، است که در آنجا مرگ‌ومیر هم بالا بوده است.

فان دو پاس رویکرد هلند را سرد و حسابگرانه می‌داند، رویکردی که شاید فقط در جامعه‌ی فردگرایی مؤثر واقع شود که مداخله‌گری در سلامت (از تولد تا مرگ) رایج نیست.

اگر اکثریت جامعه این نسخه‌ی تعدیل‌یافته‌ی ایمنی جمعی را بپذیرند و رعایت کنند، احتمالاً از اثرات این پاندمی کاسته می‌شود.

نگرانی این جاست که رویکرد هلند شاید بیشتر مبتنی بر نوعی آرزو و اشتیاق باشد تا بر هوشمندیِ عملی، و این نگرانی نیز هست که طرح هوشمند منع عبورـ‌وـ‌مرور هلند را در برابر این بیماری ایمن نکند.